Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Polityka uszczelniania systemu podatkowego w Polsce oraz w całej Europie wyposaża polskie organy podatkowe w nowe narzędzia sprawdzania zeznań podatkowych. Marynarze z uwagi na specyfikę swojego zawodu oraz niski stopień skomplikowania czynności prawnych, związanych z weryfikacją ich zeznań podatkowych są grupą chętnie sprawdzaną przez urzędników skarbowych. Kuba Lewandowski z kancelarii Easy Ocean radzi, jak zaoszczędzić czas i pieniądze.
Podatek VAT i opodatkowanie pracy podstawą budżetu
- Punktem wyjścia do naszych rozważań jest kwestia ściągalności podatków w naszym kraju. Przyjęcie polityki wydatków socjalnych przez obecny rząd implikuje konieczność uszczelnienia systemu ściągania podatków - informuje radca prawny.
W skład budżetu wchodzi kilka rodzajów podatków. W Polsce proporcjonalnie największe wpływy państwo uzyskuje z podatku VAT, który jest de facto budulcem budżetu. Płacenie tego podatku jest ze swojej natury trudne do uniknięcia. W równym stopniu płacą go wszystkie grupy społeczne. Rolę spoiwa pełni podatek dochodowy od firm. Przedsiębiorstwa programują swoje koszty w taki sposób, by w jak największym stopniu uniknąć ponoszenia ciężaru opodatkowania. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą zazwyczaj wykazują w zeznaniach podatkowych przychody i wydatki w taki sposób, by wykazać zerowe zyski, a tym samym nie płacić podatku od prowadzonej działalności gospodarczej. W rezultacie budżet państwa musi szukać źródeł wpływu w postaci podatków płaconych przez obywateli w sytuacji np. nabywania nieruchomości, podatków od czynności cywilno-prawnych. Jednak te dochody nie wystarczą do wypełniania przez państwo swoich podstawowych zobowiązań oraz sprawnego funkcjonowania. Administracja fiskalna musi w dużym stopniu skupić swoje działania na zwiększeniu ściągalności podatków VAT i opodatkowaniu dochodów wykazywanych przez osoby zatrudnione lub pracujące w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Zainteresowanie organów administracji państwowej zwiększoną ściągalnością podatków od osób pracujących wynika więc z faktu konieczności zwiększenia wpływów do budżetu przy pomocy innych środków niż zadłużanie państwa poprzez wystawianie obligacji. Rezultatem takiej przesłanki było przekonanie o niewydolności obecnej konstrukcji administracji podatkowej w naszym kraju. Realizacją tej idei była fundamentalna reforma administracji podatkowej w naszym kraju. Powstała Krajowa Administracja Skarbowa z siedzibą w Bielsku Białej. Celem tego organu jest unifikacja dotychczasowego orzecznictwa podatkowego. Organ ten posiada zarówno kompetencje urzędu Kontroli Skarbowej, jak i Urzędu Celnego. W rezultacie urząd stanie się organem kontroli skarbowo-celnej, którego zadaniem jest zwiększenie wpływów do budżetu oraz wykrycie wszelkich nieprawidłowości i oszustw w sferze ściągalności podatków. Przeciwstawne tym tendencjom jest prawo międzynarodowe, pozwalające firmom oraz osobom fizycznym uzyskującym dochód pracując poza granicami kraju (w tym marynarzom) na rozliczanie należności podatkowych w oparciu zarówno o polskie jak i zagraniczne przepisy prawa podatkowego (optymalizacja podatkowa).
- W przypadku marynarzy nie zawsze łatwo jest określić jaka firma armatorska faktycznie zatrudnia załoganta, w jakim kraju mieści się główna siedziba zarządu tej firmy. Trudno jest nawet ustalić harmonogram podróży statku w perspektywie roku - mówi Kuba Lewandowski z kancelarii Easy Ocean.
Specjaliści zajmujący się problematyką prawa podatkowego doradzają marynarzom najbardziej korzystne dla nich rozwiązania. Wynika to z samej idei interpretacji przepisów prawa międzynarodowego. Takie interpretacje spotykały się z przeciwną argumentacją polskich urzędów skarbowych, które doszukiwały się fałszywych przesłanek pozwalających na zanegowanie prawa osoby fizycznej do skorzystania z zapisów umowy prawa międzynarodowego, podpisanego przez Polskę z danym państwem, bądź skorzystania z odmiennej niż przewidziana w polskim prawie konstrukcji podatkowej. Zadaniem nowego organu jest również stworzenie nowego orzecznictwa.
- W praktyce brytyjskich firm armatorskich standardem jest sporządzanie przez kapitanów dowodzących jednostkami tzw. logbooków, czyli swoistych ksiąg pokładowych, gdzie z godziny na godzinę zapisuje się lokalizację jednostki. Dzięki takim zapisom można stwierdzić na jakich wodach znajdowała się jednostka w czasie pełnienia służby przez konkretnego marynarza - te dane stanowią podstawę w kontaktach z brytyjskimi organami administracji podatkowej. Niestety w Polsce w kontaktach z urzędem skarbowym problemem jest to, że organy często kwestionują informację oraz dokumenty przedkładane przez podatnika, nie wskazując na inną interpretację, jednocześnie nie dając wiary w prawdziwość informacji czy dokumentów podatnika, kierując się wyłącznie domniemaną złą wiarą podatnika - tłumaczy Kuba Lewandowski.
Ludzie morza w oczach Urzędu Skarbowego
Marynarze są dużą grupą zawodową, którzy zarabiają więcej niż większość pracujących w naszym kraju. W przeciwieństwie do przedsiębiorstw, marynarze zatrudnieni w oparciu o umowy o prace nie mają możliwości dokonania odliczeń. Nie płacą też składek. Urzędy naliczają więc należności podatkowe na podstawie czystego przychodu, który stanowi podstawę wysokiego opodatkowania.
Dla porównania prezes firmy uzyskującej wysokie przychody może odliczyć od podstawy opodatkowania samochód służbowy, odsetki od kredytu zaciągniętego na rzecz firmy, wynagrodzenia wypłacanego pracownikom, a także koszty wynajmu biura. Dla porównania, marynarz zarabiający w skali roku 400 tys. zł będzie musiał zapłacić podatek równy mniej więcej ¼ swojego przychodu.
- Ustalenie podstawy podatkowej marynarza jest banalnie proste w porównaniu z kontrolą skarbową dużej firmy. Urzędnik, któremu zlecono wykonanie kontroli skarbowej musi przejrzeć gruby plik faktur, sprawdzić setki rachunków, ocenić czy samochód służbowy nie był używany w celach prywatnych. Wiele z tych zadań jest praktycznie niewykonalnych. W przypadku określania marynarskich przychodów wystarczy z reguły sprawdzić jego indywidualne konto w banku - wyjaśnia radca prawny.
Bardzo często umowy międzynarodowe podpisane między Polską a innymi państwami pociągają za sobą sytuację, gdy dochód wypracowany przez marynarza będzie opodatkowany wyłącznie w państwie, w którym zarejestrowano zatrudniającą go firmę armatorską (taki marynarz nie płaci już podatków w Polsce bez względu na to, czy uzyskany dochód jest opodatkowany w państwie, w którym zarejestrowano zatrudniającą marynarza firmę armatorską).
- W świetle interpretacji przyjmowanej przez urzędy skarbowe najważniejszym artykułem prawnym rozsądzającym spory z osobami pracującymi zagranicą jest Konstytucja III RP. Konstytucja stanowi, że każdy obywatel jest zobowiązany do ponoszenia świadczeń publicznych przewidzianych w ustawie. Organy skarbowe, które powinny stać na straży przestrzegania konstytucji w Polsce nie rozumieją, że każdy zapis Konstytucji jest rozpisany w ustawie szczegółowej. W Ustawie o Podatku Dochodowym napisano wyraźnie, że obowiązek podatkowy w Polsce musi uwzględniać umowy międzynarodowe zawarte przez Rzeczpospolitą Polską. Jeśli więc polski marynarz podejmuje pracę na rzecz armatora norweskiego, to kwestia jego obowiązku podatkowego względem państwa polskiego powinna być rozpatrywana w zależności od zapisów umowy zawartej między Polską a królestwem Norwegii. Reasumując, każdy obywatel naszego kraju jest zobligowany do regulowania świadczeń przewidzianych w ustawie, o ile ustawa tak stanowi - oznajmia Lewandowski.
Zdaniem prawnika przyjęte w Polsce interpretacje prawa podatkowego, dotyczące marynarzy podejmujących pracę na rzecz podmiotów zarejestrowanych poza granicami RP są ewenementem w skali całego świata. Norwegowie i Brytyjczycy interpretują dotyczące marynarzy przepisy prawa podatkowego uwzględniając kwestię transportu bądź eksploatacji statków.
KAS a uszczelnianie systemu podatkowego
- Unifikując urzędy odpowiedzialne za kontrolę skarbową doprowadzamy do sytuacji, w której z Urzędów Skarbowych częściowo zdejmiemy obowiązek weryfikacyjny. Zadanie urzędu sprowadza się do przyjęcia zeznania, sprawdzenia go i wypłacenia należnej kwoty. Jego zadaniem nie powinna być kontrola. Jest odpowiedzialny za postępowanie podatkowe, a nie skarbowe. W narzędzia weryfikacji zeznań jest natomiast wyposażony Urząd Kontroli Podatkowej. Jak dotychczas w postępowaniu podatkowym mieliśmy do czynienia z dwoma instancjami: Urzędem Skarbowym oraz lustracyjną Izbę Skarbową. Aktualnie dochodzi do unifikacji i obydwie instancje stają się jedną stroną- organ podatkowy sprawdza swoją własną pracę - informuje prawnik.
Krajowa Administracja Skarbowa zostaje więc wyposażona w dużo większy arsenał środków kontrolnych. Od przyszłego roku nastąpi również unifikacja ZUS i Urzędu Skarbowego. W większości europejskich państw Urząd Skarbowy i Urząd Ubezpieczeń Społecznych są jednym organem (norweski urząd podatkowy Skatteetaten zajmuje się zarówno kontrolą składek na ubezpieczenie społeczne, jak i wpłacanych należności podatkowych). Bazy danych Urzędów Skarbowych i ZUS zostaną więc połączone.
- Dotychczas dość często spotykana była sytuacja, gdy marynarz pracujący poza granicami kraju i uzyskujący z tego tytułu dochody był jednocześnie ubezpieczony w KRUS. Jest to niezgodne z prawem. W takiej sytuacji marynarz jest zobowiązany do wyrejestrowania się z KRUS i uiszczania wyższej składki ZUS (jeśli chce być ubezpieczony w państwowym zakładzie ubezpieczeń społecznych). Takie osoby powinny się obecnie liczyć z możliwością weryfikacji. Istnieją dwie możliwości wyjścia z takiej sytuacji: płatność KRUS można zawiesić na czas wyjazdu na kontrakt zagraniczny lub też przejść pod system ubezpieczeń społecznych ZUS - radzi Kuba Lewandowski.
Armatorzy państw europejskich- Holandii, Wielkiej Brytanii, Norwegii nakazują armatorom uiszczać podatki za pracę wykonaną na jednostkach FPSO (Floating Production, Storage and Offload Unit, jednostki do magazynowania, wstępnego przetwarzania i ekspediowania ropy odbieranej z platform wiertniczych na norweskim polu naftowym Martin Linge) które pływają po wodach terytorialnych tych państw. Takie należności regulował armator, jednak marynarze pływający na tych statkach na czas trwania kontraktów figurowali w brytyjskich czy niemieckich ewidencjach podatkowych. Z chwilą przekazania ich danych polskiemu Urzędowi Skarbowemu, polskie służby fiskalne mogą zacząć się interesować marynarzami i żądać od nich składania wyjaśnień. Jeśli nie wykażą dobrowolnie, dlaczego nie uiszczali podatków w Wielkiej Brytanii czy Norwegii polskie służby podatkowe mają możliwość skontrolowania przychodów na indywidualnym koncie.
Trzecią istotną zmianą będzie wzmożona współpraca bankowa między europejskimi państwami. Komisja Europejska wzorowała się tu na rozwiązaniach amerykańskich FATCA. Pod koniec 2018r. wejdzie w życie porozumienie 61 państw. Treścią porozumienia będzie wzajemna wymiana informacji bankowych.
- Uszczelnianie systemu finansów jest nieuchronne. Składanie zeznań podatkowych przez marynarzy pracujących zagranicą powinno stać się wkrótce standardem. Nieprzekazywanie polskim organom tych dokumentów, nawet pomimo braku formalnego obowiązku, implikuje ryzyko otrzymania wezwania przez urząd i nałożenia sankcji rzędu 75 % za czerpanie dochodów z nieujawnionego źródła - radzi Lewandowski.
Podatkowy niezbędnik marynarza
By zaoszczędzić sobie czasu i nerwów związanych z ponadprogramowymi kontrolami skarbowymi, marynarz pracujący zagranicą powinien bezwzględnie posiadać dokument każdego kontraktu zagranicznego. Ponadto marynarz powinien starać się o to, by aktualny wpis w książeczce armatora był zbieżny z treścią kontraktu. Każda rozbieżność budzi wątpliwości organów skarbowych. Nie jest istotny fakt czy wynagrodzenie wypłaca marynarzowi bezpośredni pracodawca, czy zewnętrzny podmiot. Warto również kolekcjonować dokumenty statków wskazujące na pozycję jednostki na wodach, na których pracowała. Zatrudnieni powinni również zwrócić uwagę na to jaki podmiot jest w posiadaniu takich dokumentów statku, jak certyfikaty bezpieczeństwa, certyfikaty żeglugi. Udokumentowany powinien być podmiot rzeczywiście zarządzający statkiem (zarząd właścicielsko-managerski). Czwartym dokumentem powinien być wykaz wpłat na konto indywidualne.
- Każde zeznanie podatkowe, bez względu na rodzaj wykonywanej pracy może przez okres 5 lat podlegać weryfikacji (tyle wynosi okres przedawnienia). W przypadku osób pracujących zagranicą do weryfikacji może być wysokość wyliczonych kwot, zwroty z tytułu ulgi abolicyjnej (prawo osoby fizycznej do skorzystania z ulgi od podatku zwanej ulgą abolicyjną) lub gdy w zeznaniu podatkowym w niektórych pozycjach wykażemy zero środków. Weryfikacji może podlegać zeznanie osoby pracującej w państwie, w którym nie ma obowiązku wypełniania PIT. Należy również wyjaśniać wszelkie rozbieżności w zeznaniach podatkowym. W ciągu 4 lat od czasu, gdy zaczęło być głośno o kwestii podwójnego opodatkowania marynarzy, przygotowaliśmy kilka tysięcy zeznań podatkowych i nigdy nie mieliśmy do czynienia z sytuacją, gdy marynarz wbrew naszej interpretacji prawa podatkowego musiał uiścić podatek - zapewnia przedstawiciel Easy Ocean.
Zdaniem Kuby Lewandowskiego z Easy Ocean bieżąca sytuacja prawna może doprowadzić do sytuacji, gdy rozliczający się będzie musiał liczyć się z większą ilością formalności, które nie powinny generować dodatkowych obciążeń finansowych.
-Dążąc do standardów obowiązujących w państwach Europy Zachodniej należy formalizować i regulować prawnie przepisy zmierzające do uszczelnienia systemu podatkowego. W państwach europejskich ujawnianie źródeł dochodu jest obowiązującym standardem. W Polsce dominujące powinno stać się przekonanie, że obywatel powinien postępować w zgodzie z obowiązującymi przepisami- podsumowuje prawnik.
Opracował Maciej Ostrowski
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Fiskus interesuje się dochodami marynarzy