Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Sąd pierwszej instancji aż w blisko 80 proc. rozpatrywanych w ubiegłym roku spraw nie zmienił w decyzji UOKiK nawet przecinka - mówi Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dla portalu wnp.pl
- W marcu ub. roku opublikowaliśmy raport "Kierunki rozwoju konkurencji i ochrony konsumentów w polskim sektorze energetycznym". Zasygnalizowaliśmy wtedy nasze obawy dotyczące dalszej konsolidacji branży. Stanowisko UOKiK było więc znane wiele miesięcy przed wyborem chętnego na zakup gdańskiej spółki. Informowaliśmy o negatywnych konsekwencjach wynikających z dalszej koncentracji działających w tym sektorze podmiotów.
Po wpłynięciu wniosku PGE o przejęcie Energi przeprowadziliśmy postępowanie antymonopolowe. Najważniejszym jego elementem było szczegółowe badanie, które potwierdziło wcześniejsze obawy, że planowane połączenie ograniczyłoby konkurencję na rynku. Dlatego rozstrzygniecie nie mogło być inne niż zakaz transakcji. Spółka złożyła odwołanie od decyzji urzędu i teraz to sąd zdecyduje o jej prawidłowości.
Jak odnosi się pani do zarzutów PGE? Zdaniem prezesa Tomasza Zadrogi połączenie PGE i Energi jest racjonalne ekonomicznie, zgodne z prawem i potrzebne dla polskiej gospodarki.
- Nasze stanowisko zostało dokładnie przedstawione w wydanej decyzji. Podtrzymujemy argumenty w niej zawarte. Jak już wspomniałam, sprawa będzie rozpatrywana przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Czy UOKiK prowadzi inne postępowania na rynku energii?
- W tej chwili nie prowadzimy żadnego postępowania dotyczącego fuzji lub przejęcia z udziałem przedsiębiorstw energetycznych. Toczy się kilkanaście innych postępowań. Wiele z nich dotyczy rozpoznawalnych marek. Przykładem jest przejęcie Aster przez UPC lub Casinos Poland przez Totalizator Sportowy.
Jak pani widzi konkurencję na rynku kolejowych pasażerskich przewozów regionalnych?
- Sytuacji na kolei postanowiliśmy przyjrzeć się w ubiegłym roku, czego efektem jest raport "Kierunki rozwoju konkurencji i ochrony konsumentów na rynkach przewozów kolejowych w Polsce". Nasza diagnoza jest taka, że na rynku pasażerskich kolejowych przewozów regionalnych praktycznie nie ma konkurencji. Po wydzieleniu z grupy PKP Przewozów Regionalnych jako odrębnej spółki, podmiotowi temu powierzono realizowanie lokalnych przewozów pasażerskich. Od tego czasu działa ona w poszczególnych województwach i w większości z nich jest jedynym podmiotem. Dostrzegamy jednak potencjał dla rozwoju konkurencji na tym rynku. Namacalnym przykładem jest województwo pomorskie, gdzie działa obecnie kilku operatorów - Arriva RP, Przewozy Regionalne i PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście. Można mówić zatem o istnieniu konkurencji w ograniczonym zakresie. Jest to jednak nieliczny wyjątek. Naszym zdaniem, sytuacja ta powinna ulec zmianie.
Analiza UOKiK nie ograniczyła się tylko do postawienia diagnozy, ale wskazuje na konkretne sposoby uzdrowienia sytuacji na polskiej kolei. Dla pobudzenia mechanizmów konkurencji na tym rynku niezbędne jest uporządkowanie jego struktury oraz wzmocnienie roli regulatora. Istnieje również potrzeba rozdzielenia przewozów świadczonych komercyjnie od dotowanych, aby poprawić efektywność wykorzystania środków publicznych. Zmiany te, choć niełatwe do przeprowadzenia, są naszym zdaniem konieczne.
Niezależni eksperci mówią, że konkurencję na kolei można wprowadzić jedynie na poziomie wyboru oferty na usługę, ale mleko się rozlało. Ministerstwo Infrastruktury arbitralnie wybrało PKP IC na 10 lat do przewozów międzyaglomeracyjnych. Jakie jest pani zdanie na ten temat?
- We wspomnianym przeze mnie raporcie podkreślaliśmy, że niezbędne są zmiany w organizacji zbiorowego kolejowego transportu pasażerskiego już na etapie wyboru przewoźnika. Zdaniem Urzędu, efektywnym sposobem na wyłonienie najlepszej oferty zarówno pod kątem cenowym, jak i jakościowym, jest publiczny, otwarty przetarg. Gwarantuje on, że pożądane społecznie usługi zostaną dostarczone po najniższym koszcie dla podatników. Niezależnie jednak od sposobu wyboru przewoźnika (przetarg czy bezpośrednie powierzenie umowy) za każdym razem musi odbywać się to z poszanowaniem prawa.
Mając to na uwadze, już na wczesnym etapie uzgodnień międzyresortowych Urząd zgłaszał swoje zastrzeżenia do projektu wieloletniej umowy o świadczeniu usług publicznych w zakresie międzywojewódzkich przewozów kolejowych przez PKP Intercity. Najpoważniejsze zastrzeżenia wzbudził okres jej obowiązywania - 10 lat z możliwością przedłużenia o kolejne 5. Naszym zdaniem, zawarcie umowy na tak długi czas spowoduje zamknięcie drogi dla konkurencji, gdyż wejście na rynek nowych przewoźników z własnym taborem i alternatywną ofertą będzie utrudnione. W konsekwencji pasażerowie będą skazani na korzystanie z usług tylko jednego przedsiębiorcy. Wspomnę jednak, że ostateczna decyzja nie należała do UOKiK, a organizatora transportu, czyli w tym przypadku do Ministerstwa Infrastruktury.
Czy jest pani zadowolona z kształtu konkurencji na rynku przewozów towarowych? Działają tam 54 spółki, choć pozycję dominująca ma PKP Cargo świadczące około połowy przewozów?
- Na tle innych krajów europejskich Polska wypada bardzo dobrze pod kątem rozwoju konkurencji na rynku kolejowych przewozów towarowych. Pomimo wciąż wysokiego udziału PKP Cargo w rynku, przewozy te uchodzą za atrakcyjny obszar działalności gospodarczej. Przewiduje się zatem dalsze otwieranie rynku na konkurencję.
Czy sąd często zmienia decyzje Urzędu? Jaka jest skuteczność egzekwowania kar nakładanych przez UOKiK?
- W ubiegłym roku przedsiębiorcy wpłacili ponad 28 milionów złotych w związku karami nałożonymi przez UOKiK. Nie oznacza to oczywiście, że o taką kwotę wzbogacił się Urząd, ponieważ została ona wpłacona do budżetu państwa. To wprawdzie znacznie mniej niż suma wszystkich nałożonych kar, które corocznie sięgają kilkuset milionów złotych. Przedsiębiorcy korzystają bowiem z drogi odwoławczej. Jednak zdecydowana większość spraw rozpatrywanych przez sąd kończy się podtrzymaniem rozstrzygnięcia Urzędu. Przykładowo sąd pierwszej instancji aż w blisko 80 proc. rozpatrywanych w ubiegłym roku spraw nie zmienił w decyzji UOKiK nawet przecinka. Można więc powiedzieć, że zdecydowana większość nałożonych kar zostanie prędzej czy później zapłacona.
Czy instytucje regulujące rynek, jak sugerują Pracodawcy RP, nie powinny być ciałami kolegialnymi?
- Jestem otwarta na każdy pomysł i dyskusję na temat usprawnienia działania organu antymonopolowego. Myślę jednak, że ważniejsza od kolegialności jest niezależność regulatorów od bieżącej polityki oraz pełna merytoryczna kontrola ich rozstrzygnięć przez niezawisłe sądy. Weryfikacja naszych decyzji na drodze sądowej przeczy wysuwanemu ostatnio argumentowi, że prezes UOKiK jednoosobowo i arbitralnie decyduje o ważnych dla gospodarki sprawach.
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, prezes UOKiK, będzie gościem Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. Jako ekspert weźmie udział w debatach na temat fuzji i przejęć w Europie Środkowo-Wschodniej (17.05, godz. 9) oraz rynku energii w Polsce (18.05, godz. 9).
Szczegółowy program Kongresu na stronie www.eec2011.eu
