Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Choć Polska nadal negocjuje z Komisją Europejską listę transportowych projektów inwestycyjnych można założyć, że uzyskamy większej wartości środki dofinansowania unijnego. Zachodzi jednak obawa, że w końcu dekady nie zmniejszy się istotnie rozpiętość pomiędzy stanem rozwoju tej infrastruktury w regionie Polski Wschodniej a średnim poziomem w kraju.
Pomimo tego nie można stwierdzić, że województwa Polski Wschodniej są gorzej traktowane w rozdziale środków unijnych. Tym bardziej, że w bieżącej perspektywie unijnej to samorządy będą decydować o przeznaczeniu ponad 40 proc. środków unijnych, a w dodatku nadal będzie funkcjonować centralny program operacyjny Rozwój Polski Wschodniej.
To jeden z ważniejszych wątków debaty 18 bm. zatytułowanej „Inwestycje infrastrukturalne w transporcie” podczas Wschodniego Kongresu Gospodarczego w Białymstoku.
Rozbieżne opinie
Dwojaką opinię w powyższej sprawie wyraził Jarosław Dworzański, marszałek województwa podlaskiego.
- Z jednej strony mamy program operacyjny Rozwój Polski Wschodniej, który obejmuje także projekty transportowe. Ale ja i koledzy nie możemy się oprzeć wrażeniu, że region jest wypychany z projektów centralnych, współfinansowanych np. z programu operacyjnego infrastruktura i środowisko – mówił marszałek.
Dodał zarazem, że zaszłości w rozwoju infrastruktury komunikacyjnej regionu są tak duże i narastające od kilkudziesięciu lat, że trudno je szybko nadrobić.
Jednoznacznie pozytywną odpowiedź o braku gorszego traktowania regionu dał Adam Kulikowski, prezydent Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa. Wypowiedź podparł szeregiem danych statystycznych.
- Do 2007 roku Podlasie nie mało ani kilometra drogi ekspresowej i autostrady, na początku br. długość tych pierwszych wynosiła 42 km (w Polsce – 2980 km), a do końca dekady ma być ich 146 km (w Polsce – 4,5 tys. km) – mówił. – To postęp, lecz w tym tempie średni poziom krajowy szybkich tras osiągniemy w 2040 lub 2045 roku.
Jego zdaniem, nawet w regionie występuje różnica w poziomie nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę transportową. Podlasie w bieżącej perspektywie finansowej pozyska na te cele ok. 1,4 mld euro środków unijnych, ale uplasuje się na 14 miejscu w kraju i na ostatnim w regionie. O ponad miliard euro więcej zakontraktuje np. województwo lubelskie.
- Choć Budimex uzyskuje z prac realizowanych na tym terenie połowę przychodów, nie sądzę, że region Polski Wschodniej dogoni średnie wskaźniki poziomu rozwoju dróg w kraju – stwierdził Dariusz Blocher, prezes zarządu i dyrektor generalny tej spółki.
Przypomniał on, że drogi stanowią średnio w Polsce 2,5 proc., natomiast w najlepszym pod tym względem woj. podlaskim 2,4 proc. Jeszcze większe są dysproporcje w gęstości sieci kolejowej (średnia - 6,5 km/km2, dla makroregionu - 4,7 km), a tempo rewitalizacji ich niskie.
Także złe są prognozy zmniejszania tych dysproporcji w latach 2014-2020. Z ok. 90 projektów budownictwa drogowego, na województwa wschodnie przypada 15 proc.
- Jeżeli więc celem inwestycji infrastrukturalnych jest poprawa atrakcyjności regionu i lokowania bezpośrednich inwestycji, to dla Polski Wschodniej nie nastąpi to w bieżącej perspektywie finansowej – stwierdził Dariusz Blocher.
Prognozy
Dysproporcje w rozwoju regionów nie są charakterystyczne tylko dla Polski, ale występują w całej Europie, zauważył Adrian Furgalski, członek zarządu ZDG TOR. Przykładem są wschodnie kraje Niemiec, które po ponad 20 latach szczególnego traktowania i dofinansowania, osiągają 65 proc. średniego poziomu rozwoju całego kraju.
- Potrzeby radykalnej poprawy stanu infrastruktury w Polsce szacowane są na 900 mld zł, nie mamy takich pieniędzy, nawet mimo pomocy UE – podkreślił Furgalski.
Przypomniał on, że lista indykatywna inwestycji drogowych nadal negocjowana jest z Komisją Europejską. Uwzględnia ona m.in. prognozy ruchu drogowego i kolejowego, ale także np. kryteria zapewnienia spójności rozwoju.
- W programie budownictwa drogowego w Polsce na lata 2014-2020 jest pula 72 mld zł, lecz kilka drogowych projektów inwestycyjnych w regionie Polski Wschodniej jest wpisanych na listę rezerwową – mówił Adrian Furgalski. - Jeżeli minister finansów zgodzi się na zwiększenie o 20 mld zł zadłużenia Krajowego Funduszu Drogowego, mają one szanse wejść na listę podstawową i zostać zrealizowane.
Inwestycje kolejowe będą realizowane głównie ze środków nowego funduszu Łącząc Europę (CEF). Z tzw. puli narodowej przypadającej Polsce, z tego funduszu ma szansę zdobyć dofinansowanie projekt modernizacji lub budowy (w zależności od odcinka) linia Rail Baltica, od Warszawy przez Białystok do granicy z Litwą.
Zdaniem Stanisława Żmijana, przewodniczącego sejmowej Komisji Infrastruktury, sytuacja geopolityczna prawdopodobnie wymusi większe inwestycje około graniczne.
- Unii Europejskiej potrzebne są dodatkowe zabezpieczenia, na wypadek sytuacji nadzwyczajnej i napływu uchodźców, nie mówiąc o zabezpieczeniach na wypadek wojny – podkreślił poseł. – Zarazem będzie rozwijana podstawowa infrastruktura graniczna, w tym o nowe przejścia różnej kategorii.
Główne arterie drogowe
Jedną z najważniejszych arterii Polski Wschodniej ma być dokończenie budowy „polskich” odcinków drogi ekspresowej Via Baltica. Jest to fragment drogi międzynarodowej E67, rozpoczynającej się w Tallinie (Estonia) i biegnącej przez Łotwę i Litwę do Polski.
Wraz z planowaną linią kolejową Rail Baltica na zbliżonej trasie, są głównymi elementami transeuropejskiego korytarza transportowego.
- Polski fragment Via Baltica to w istocie trzy odcinki – powiedział Maciej Gorysz, wicedyrektor Oddziału ds. Inwestycji w GDDKiA.
Jest to droga krajowa 61 od granicy przez Suwałki, Łomżę do połączenia z drogą S8 oraz DK19. Według przedstawiciela inwestora, w regionie Polski Wschodniej prowadzone są prace przygotowawcze do budowy trzech odcinków, na które są przyznane średni centralne. Prace projektowe są zarazem realizowane dla wszystkich odcinków, czyli całej Via Baltica.
Na drodze S61kończone są roboty budowlane 13 km obwodnicy Augustowa (Dariusz Blocher zapewnił, że przed 1 listopada będzie ona oddana do użytku). W przyszłym roku ogłoszony zostanie przetarg na budowę obwodnicy Suwałk i odcinka do przejścia granicznego w Budzisku (łącznie 24 km; obecną DK-8 do granicy z Litwą rocznie przejeżdża ponad 2 mln samochodów ciężarowych) oraz drogi ekspresowej S8 na odcinku Wyszków - granica województwa podlaskiego.
- Jeżeli będą pieniądze, to zbudujemy także pozostałe odcinki S61 – dodał Gorysz.
Zdecydowanie lepsze są perspektywy dokończenia budowy dwupasmowej drogi z Warszawy do Białegostoku (S8). Rozstrzygnięto przetargi na budowę brakujących odcinków i, według zapewnień przedstawiciela GDDKiA, całość robót powinna być zakończona do 2018 roku.
- Do 2020 roku Via Baltica w Polsce będzie zrealizowana na długości 66 km, podczas gdy wszystkie odcinki liczą 219 km – mówił Adam Kulikowski. – Koszt budowy obwodnicy Suwałk i odcinka do Budziska sięga 1,7 mld, a łącznie brakuje 6 mld zł i dlatego potrzebne są korekty krajowego programu rozwoju dróg.
Oponował marszałek Jarosław Dworzański.
– Wczoraj negocjowałem w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju elementy kontraktu terytorialnego. Uzyskałem wiarygodne zapewnienie, że Via Baltica uzyska potrzebne dofinansowanie na całej długości.
Według zapewnień prezesa Blochera, Budimeks – realizując roboty wraz ze spółka Heilit Woerner Budowlana – w ciągu dwu lat zakończy brakujący odcinek autostrady A4 od węzła Krzyż do węzła Dębica Pustynia. To udrożni w pełni ruch na niej i zapewni bezpośrednie połączenie Niemiec z Ukrainą, co z kolei odciąży ruch na istniejącej drodze krajowej nr 4.
Źle wyglądają prognozy dla wschodnich odcinków autostrady A2.
- Prawdopodobnie zostanie dociągnięty jej fragment od węzła „Lubelska” na wschód od Warszawy do istniejącej obwodnicy autostradowej Mińska Mazowieckie – oceniał Adrian Furgalski. – Dalej jej nie będzie, bowiem UE nie daje już w tej perspektywie finansowej pieniędzy na budowę autostrad, a ponadto mitem jest, że na wschodnich odcinkach A2 jest duże natężenie ruchu i wzrośnie.
Nie wykluczył on, że ze środków krajowych od Mińska Maz. zbudowana zostanie do przejścia granicznego w Kukurykach droga ekspresowa.
Podobnego zdania był poseł Żmijan. Zwrócił on uwagę, że główny ruch ciężarówek na wschód wiedzie przez Augustów, co jest konsekwencją wprowadzenia przez ministra finansów zakazu wwozu do Polski więcej niż 200 litrów paliwa w bakach. „Na Litwie nie ma takich ograniczeń” – dodał poseł.
Inwestycje kolejowe
Rekordowej wartości nakłady inwestycyjne poniesie w tym roku zarządca infrastruktury kolejowej, PKP Polskie Linie Kolejowe, w tym także w regionie Polski Wschodniej.
- W nowej perspektywie finansowej gros inwestycji liniowych skupimy na poprawie stanu linii służących przewozom towarowym, które w tym regionie są relatywnie mniejsze, niż na głównych potokach przewozowych – powiedział Remigiusz Paszkiewicz, prezes zarządu PKP PLK. – Nacisk kładziemy więc na modernizację linii dla przewozów pasażerskich, w tym szczególnie Warszawa – Białystok.
Dlatego też m.in. PKP PLK planuje przedłużyć po polskiej stronie linie szerokich torów, biegnące od naszych wschodnich sąsiadów oraz rozbudować tak infrastrukturę, aby można było przyjmować całe, długie składy pociągów (ok. 600 m) i cięższe, a przeładunki dokonywać u nas. Pozwoli to zwiększyć liczbę miejsc pracy.
Planowana trasy Rail Baltica w Polsce liczą 341 km, z czego 172 km linii dwutorowej i 169 km linii kolejowej jednotorowej. Pociągi będą mogły jeździć tą trasą z prędkością 160 km/h. Obecnie na pierwszych dwóch odcinkach są już realizowane roboty (Warszawa Rembertów – Sadowne) lub rozpoczną się wkrótce (Tłuszcz – Sadowne). Na tym drugim odcinku, z powodu uwarunkowań środowiskowych przy budowie mostu nad rzeką Liwiec, inwestor zamknie na rok odcinek.
- Pozwoli to skrócić czas potrzebny na wykonanie remontu o 10 miesięcy – mówił prezes Paszkiewicz. - Prace mogłyby zakończyć się w listopadzie przyszłego roku.
Przed kolejnym etapem modernizacji linii Rail Baltica poprawione zostanie połączenie liniami nr 31 i 32 z Białegostoku do Siedlec przez Czeremchę. Odcinek od Białegostoku do granicy państwowej będzie przedmiotem przetargu, który zostanie wkrótce ogłoszony, a sfinansowany ze środków funduszu CEF.
- Najśmielsze prognozy nie zakładają zmiany potoków w najbliższych kilku latach – mówił prezes Paszkiewicz. – Ale komfort podróżny kolejami mieszkańców Podlasia, jak i innych województw regionu wschodniego, będzie poprawia.
Według niego, jest on stosunkowo niezły, mierząc np. średnią prędkością pociągów pasażerskich.
– Będziemy jednak realizować też program rewitalizacji linii, łączących stolice miast regionu wschodniego – zaznaczył prezes PKP PLK. – Do końca tej dekady wydamy łącznie w nim 9 mld zł na inwestycje, w tym ok. 6 mld w województwie podlaskim.
Jak przypomniał poseł Żmijan, sejmowa Komisja Infrastruktury przyjęła niedawno projekt ustawy ograniczającej władztwo planów przestrzennego zagospodarowania.
- Powinno to znacznie przyspieszyć realizację inwestycji kolejowych, tym bardziej, że Sejm już przyjął ustawę zwiększającą dofinansowanie Funduszu Kolejowego w latach 2015 – 2019 – powiedział przewodniczący tej komisji.
ITS
W debacie podkreślono także znaczenie innych inwestycji w infrastrukturę transportową, tj. infrastrukturę komunikacji miejskiej. Szczególną rolę przydaje się budowie inteligentnych systemów transportowych (ITS).
- Wszystkie pięć stolic województw tego regionu realizuje już takie zadania, a dla Białegostoku my – przypomniał Janusz Grodzki, dyrektor Branży Mobility w Siemens. – To świadczy o dojrzałości władz tych miast, które doceniają perspektywiczne znaczenie ITS dla poprawy funkcjonowania komunikacji i stworzenia optymalnych warunków dla mieszkańców i biznesu.
Jego zdaniem, te inwestycje istotnie poprawią warunki funkcjonowania transportu w miastach, szczególnie komunikacji zbiorowej oraz stworzą bardziej „ekologiczne” jego funkcjonowania. Zapewni to bardziej przyjazny klimat dla mieszkańców i potencjalnych inwestorów.
- Doświadczenia z takich wdrożeń pokazują, że ITS są wręcz koniecznie, aby przyciągać kapitał inwestycyjny – podkreślił Grodzki.
System ITS Siemensa w Białymstoku zasięgiem obejmie 120 skrzyżowań. Składać się będzie m.in. z detektorów poruszających się pojazdów i kamer automatycznego rozpoznawania tablic. Będą one mierzyć natężenia ruchu samochodowego i ich czas przejazdu.
System zbierze te informacje, określi prognozy ruchu i w oparciu o nie oraz dane historyczne - na bieżąco będzie optymalizował programy sterujące sygnalizacją świetlną, aby efektywnie usprawnić ruch. Pojazdy transportu publicznego otrzymają pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach objętych działaniem systemu.
17
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Uwarunkowania rozwoju infrastruktury Polski Wschodniej