Zmodyfikowany Kodeks Postępowania Administracyjnego bez wpływu na branżę morską

Zmodyfikowany Kodeks Postępowania Administracyjnego bez wpływu na branżę morską
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

1 czerwca 2017r. weszła w życie przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju, we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego. Czy wpłyną one na funkcjonowanie sektora morskiego w Polsce?

Zmiany postulowane w nowej regulacji stanowią jeden z elementów pakietu „100 zmian dla firm - Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców” mającego na celu ułatwienie prowadzenia spraw administracyjnych oraz skrócenie prowadzonych postępowań. W ocenie Kuby Lewandowskiego oraz Mai Góral, prawników z gdyńskiej kancelarii prawniczej Easy Ocean postulowane zmiany wywrą niewielki wpływ na funkcjonowanie sektora morskiego w Polsce, gdyż codzienne funkcjonowanie setek podmiotów w tym sektorze gospodarki jest regulowane poprzez zapisy prawa szczegółowego. Nowe instytucje w polskim prawie takie, jak milcząca zgoda będą więc musiały zostać zastrzeżone w stosownych ustawach.

Długie procedury zmorą przedsiębiorstw


Przez lata przedsiębiorcy narzekali na wiele elementów polskiego systemu prawnego. Prowadzącym działalność gospodarczą dawały się we znaki zwłaszcza długotrwałe postępowania niejednokrotnie pociągające za sobą konieczność przedłużenia decyzji biznesowych.

- Zjawisko ilustruje prosty przykład z rynku nieruchomości. Do niedawna przedsiębiorca dodający jedną rurę do systemu kanalizacyjnego na swojej działce potrzebował pół roku na załatwienie wszystkich formalności prawnych. Wymagana była decyzja 5-6 organów, w tym urzędu miasta oraz inspektora budowlanego. Każdemu z tych podmiotów przysługuje miesięczny okres na podjęcie decyzji. Do tego należy doliczyć czas na przesłanie korespondencji pocztowej oraz urzędnicze urlopy- mówi Kuba Lewandowski.

Nowy rząd przygotował szereg ułatwień dla przedsiębiorców. Pakiet ten poza szeregiem zmian w prawie podatkowym ma również za zadanie zmianę ogólnego postępowania administracyjnego, z którym przedsiębiorstwa i osoby fizyczne stykają się na co dzień. 

Specyfika branży morskiej polega na konieczności nawiązywania przez przedsiębiorstwa ścisłej współpracy z organami celnymi. Praca organów celnych uległa ostatnio fundamentalnym przemianom poprzez wprowadzenie Krajowej Administracji Skarbowej, która przejęła część jurysdykcji służb celnych. Przedsiębiorstwa morskie nie wiedzą aktualnie jak podejmować działalność gospodarczą w nowych realiach. Przekłada się to bezpośrednio na przedłużenie procedur, gdyż urzędnicy celni często nie potrafią wdrożyć nowych procedur do praktyki gospodarczej. W rezultacie uzyskanie zgody na wpłynięcie do portu statku z kontenerami, rozładunek jednostki oraz oclenie towaru jest dłuższe niż wcześniej i to pomimo intencji ustawodawcy oraz pozytywnej dla portów koniunktury. Przejęcie części dotychczasowych funkcji Urzędów Celnych przez Krajową Administrację Skarbową doprowadziło do pogorszenia warunków funkcjonowania agencji zatrudnienia podporządkowanym urzędom morskim, będącym organem Krajowej Administracji Skarbowej. W nowych warunkach muszą one występować o certyfikaty niezbędne do wykonywania pracy, jaką jest pośrednictwo. Dodatkowe formalności na szczeblu globalnym i lokalnym utrudniają również prowadzenie działalności agentom morskim, śledzącym i prowadzącym przesyłkę cargo. 

Nowe instytucje w polskim prawie


Modyfikacje Kodeksu Postępowania Administracyjnego odnoszą się do zmian ogólnych, bądź postulowanych. Wprowadzają modelowe postępowanie w przypadku np. milczącej zgody czy ponaglenia. Milcząca zgoda, znana też jako milczące zakończenie postępowania ma być wprowadzona w przepisach szczególnych, np. regulujących funkcjonowanie instytucji morskich. W wyniku zastosowania procedury milczącej zgody, organ nie będzie już musiał wydawać decyzji. Nie wydanie decyzji sprawi, że dotychczasowe roszczenia zostaną w całości uwzględnione. Ta sama zasada będzie prawomocna w przypadku postępowań. Żądania zostają automatycznie uwzględnione o ile żadna ze stron nie zgłosi swojego sprzeciwu. 

- Zasadę można świetnie zilustrować na przykładzie działalności agencji zatrudnienia, zobligowanych do ponawiania co jakiś czas certyfikatów wydawanych przez urząd morski. Wystawiane dokumenty potwierdzają uprawnienia danego podmiotu do wysyłania marynarzy do pracy na statkach oraz zgodność jego działalności z postanowieniami międzynarodowej konwencji MSC o pracy na morzu. W świetle obecnych przepisów agencja, której przyznano już wcześniej certyfikat nie musiałaby uzyskiwać zgody Urzędu Morskiego w sytuacji konieczności odnowienia dokumentu. Wystarczyłby sam brak sprzeciwu stosownej instytucji - tłumaczy prawnik.

Funkcjonowanie wielu firm morskich nie będzie już więcej uzależnione od zgody organu decyzyjnego, tylko od braku jego sprzeciwu. W praktyce sprzeciw trudno uzasadnić w sytuacji, gdy nie istnieją ku temu żadne prawne przesłanki. 

Organ ma obowiązek poinformowania strony występującej o decyzję bądź zaświadczenie jakie przesłanki powinna ona spełnić. Dotychczasowa praktyka pokazywała, że organy administracyjne nie informując spełniających już wszystkie przesłanki podmiotów gospodarki morskiej o wymogach w zakresie dostarczenia dokumentacji w praktyce skazywały przedsiębiorstwa na ponawianie ciągnących się miesiącami procedur administracyjnych. W takich przypadkach przyjęta obecnie praktyka sprawi, że kluczowa z punktu widzenia interesów firmy procedura przesunie się w czasie zaledwie o kilka dni. 

Zasada milczącej zgody odniesie się również do działalności przedsiębiorstw portowych pragnących uzyskać zgodę na to, by zwolnić określone towary z konieczności uiszczania cła. Jak dotychczas w przypadku jednego niedostarczonego dokumentu organ celny miał prawo żądać wznowienia całej procedury celnej. Obecnie urząd celny będzie musiał poinformować przedsiębiorstwo o konieczności uzupełnienia dokumentacji. Nowe normy prawne wpisują się tu znakomicie w ideę przyjętych przez polskie porty standardów szybkich odpraw celnych dokonywanych w czasie do 24godzin. 

- Wymagana będzie natomiast koordynacja nowego prawa z przyjętymi przepisami podatkowymi. Dopiero pod koniec roku będziemy w stanie określić w jakim stopniu wspomniane wyżej zmiany zostaną zaimplementowane do wewnętrznych ustaw- mówi Kuba Lewandowski. 

Jak podkreślają juryści z kancelarii Easy Ocean postulowane zmiany idą w dobrym kierunku, gdyż eliminują problem określany jako „dobry obywatel, zły urząd”. Tę postawę będzie można zweryfikować poprzez nałożenie na urzędy dodatkowych obowiązków i nakłonienie ich do ściślejszej współpracy z obywatelami. 

Zaimplementowane modyfikacje nie są zainspirowane prawodawstwem któregoś z europejskich państw. Są raczej implementacją zapisów unijnej dyrektywy regulującej rynek usług zewnętrznych.

W Polsce administracja publiczna jest zorganizowana w specyficzny sposób i ciężko było recypować do polskiego porządku prawnego zapisy innego państwa. 

Na wzór zachodnioeuropejski wprowadzono do nowelizowanego Kodeksu Postępowania Administracyjnego zapisy o współpracy między urzędami w Polsce z innymi państwami UE. Stosowny rozdział nakłada wręcz na polskie organa obowiązek współpracy ze swoimi europejskimi odpowiednikami. 

- Polska była jednym z nielicznych państw w wspólnocie europejskiej, która nie zaimplementowała jeszcze do swojego prawodawstwa instytucji milczącej zgody. Wcześniej zmiany w tym duchu wprowadzano do prawa budowlanego. Niegdyś na wybudowanie domu jednorodzinnego potrzebowaliśmy pozwolenia, obecnie uzyskiwane jest ono automatycznie o ile stosowny organ nie zgłosi sprzeciwu- oznajmia Maja Góral, prawniczka z Kancelarii Easy Ocean.

Kodeks wprowadza również bardzo ogólne rozwiązania. W pierwszej kolejności jest to orzekanie na korzyść strony, które wydaje się być przełomowe, jednak w praktyce nie wywrze znacznego wpływu na codzienne funkcjonowanie przedsiębiorstw. Podobne uregulowania obowiązują już w innych ustawach i są tam rzadko stosowane. Sama korzyść strony jest w praktyce ciężka do zdefiniowania. Interpretacja korzyści czerpanych przez określoną stronę w bardzo określonych i zawężonych sytuacjach jest trudna. 

Nowością są też mediacje w postępowaniu administracyjnym. Są one organizowane między urzędem oraz przedsiębiorstwem bądź osobą fizyczną, jak również między dwoma podmiotami zainteresowanymi wydaniem przez urząd decyzji. Taka sytuacja zdarza się często w procesie rozwoju przestrzennego portów morskich. Często okazuje się, że do terenu atrakcyjnego z punktu widzenia działalności przeładunkowej rości już sobie prawo inny przedsiębiorca. W świetle Ustawy o Zamówieniach publicznych, jeśli obydwa podmioty wystąpią w przetargu z tą samą ceną, będą miały ten sam interes i nie będą w stanie zawrzeć porozumienia w sprawie podziału nieruchomości to strony mogą skorzystać z pomocy doświadczonego mediatora. Oznacza to możliwość przed sądowego załatwienia sporu. Podczas mediacji nie obowiązują tak sztywne i ściśle określone procedury jak w przypadku skierowania sporu na drogę sądową. Mediatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych.  Mediator musi być wpisany na listę stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego, lub na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię, o której informację przekazano prezesowi sądu okręgowego. Mediacje w postępowaniu cywilnym nie są uregulowane stricte w taki sam sposób jak postępowania przed sądami cywilnymi. Nie będzie możliwości przeciągania postępowania. Procedura mediacyjna może więc przyczynić się do rozwiązania pewnego procentu spornych spraw w przypadku inwestycji infrastrukturalnych portów.

Nowe prawo ułatwieniem dla osób fizycznych, ale nie dla przedsiębiorstw 


Nowe ustawodawstwo w największym stopniu wpłynie na zmiany Ustawy o Pracy na Morzu regulując kwestie wysyłania marynarzy do pracy zagranicą. Istotne zmiany zajdą również w zakresie prawa celnego. Po zmianie całego systemu prowadzenia krajowej administracji skarbowej notowano wiele utrudnień w prowadzeniu działalności gospodarczej. Obecnie po miesiącu od zaimplementowania nowego prawodawstwa nie można stwierdzić, które konkretnie ustawy zostaną zmodyfikowane, gdyż sama zmiana Kodeksu Postępowania Administracyjnego nie odnosi się bezpośrednio do innych ustaw tylko zapowiada ich dostosowanie do zmian w kodeksie. Zmiany w KPA bazują zazwyczaj na modelowych postępowaniach, które zastrzegają implementację, jeśli przepis szczególny tak stanowi. Stosowne zapisy np. na temat zastosowania instytucji milczącej zgody w przypadku konkretnej ustawy i konkretnego postępowania administracyjnego, będzie musiało zostać zastrzeżone w określonych ustawach. 

 Problem poruszany przez Kodeks Postępowania Administracyjnego dotyczy każdej ustawy zasadniczej w danej dziedzinie. Łatwo jest zmienić samą najważniejszą ustawę, gdyż jest relatywnie rzadko stosowana. Poszczególne aspekty działalności przedsiębiorstw morskich są regulowane przez prawo podatkowe, postępowanie celne (recypujące w praktyce zapisy rozporządzenia unijnego) oraz Ustawa o Pracy na Morzu.

Zapisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego rzadko znajdują zastosowanie w codziennej praktyce przedsiębiorstw morskich. 

- Mam wrażenie, że zmiany w Kodeksie Postępowania Cywilnego wprowadzono w przeważającej mierze po to, by wykazać dobrą wolę państwa. Skalę zmian, jakie zajdą w gospodarce morskiej dostrzeżemy tak naprawdę, gdy dojdzie do nowelizacji ustaw regulujących określone dziedziny- ocenia Kuba Lewandowski.

Polski system prawny zorganizowany jest w myśl zasady od ogółu do szczegółu, tzn. najważniejsze są zapisy szczegółowe, zaś najmniej istotne i najrzadziej stosowane są zapisy ogólne, nie dotyczące bezpośrednio sprawy tylko całej dziedziny regulowanej przez prawo. 

- Proponowane zmiany będą miały w praktyce większe znaczenie z punktu widzenia osób fizycznych niż podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Państwo kieruje się inną logiką i inaczej pojmuje interes publiczny w przypadku przedsiębiorstw niż osób fizycznych występujących o nowy dowód osobisty, prawo jazdy etc- podsumowuje Kuba Lewandowski.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Zmodyfikowany Kodeks Postępowania Administracyjnego bez wpływu na branżę morską

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!