Przyszłość logistyki to cyfrowe sieci dostaw

Tradycyjnie łańcuchy dostaw przedstawiane są jako liniowe grupy przedsiębiorstw wymieniające pomiędzy sobą dobra, środki finansowe i informację. Cyfryzacja obiegu informacji i wyzwania biznesowe rewolucji cyfrowej powodują, że łańcuchy dostaw zmieniają się w dynamiczne połączone ze sobą sieci. Nazywamy je cyfrowymi sieciami dostaw (Digital Supply Networks) - pisze dla WNP.PL Jakub Rosiecki, starszy menedżer w Dziale Konsultingu, Deloitte

Łańcuch dostaw przyjęło się rozumieć i wizualizować jako liniowy dyskretny proces, który przepływa od funkcji projektowania poprzez planowanie, zakupy, wytwarzanie do dostawy (oraz zwroty). Współcześnie jednak łańcuch dostaw musi wychodzić ponad sekwencyjne działanie zmieniając się w ciągle połączony i współzależny system, który uwzględnia wszystkich partnerów i włącza ich w zmiany. Ta zmiana z sekwencyjnych relacji w kierunku jednoczesnej wymiany pomiędzy wieloma „ogniwami” to warunek konieczny szybkości i elastyczności reakcji na potrzeby rynku i podstawa konkurencyjności w przyszłości.

Zarządzający sieciami dostaw dalej będą musieli zarządzać zmiennością, ilością, szybkością i widocznością (and. volatility, volume, velocity, visibility) z uwzględnieniem celów takich jak koszty, poziom obsługi, jakość. Cele i wyzwania pozostaną - jednak w dążeniu do efektywności zarządzający dostaną silnego sprzymierzeńca - technologię.

Technologia cyfrowa zmienia łańcuch dostaw

W ostatnich kilku latach koszty technologii istotnie spadły. Zwiększyła się szybkość procesorów i łącz oraz wzrosła oraz stała się bardziej dostępna moc obliczeniowa. Jednocześnie coraz tańsze staje się przechowywanie danych. To powoduje, że przedsiębiorstwa mogą używać technologii cyfrowej na coraz większą skalę w obszarach, w których dotychczas nie było to możliwe. Zmiany te zapoczątkowały nową erę Przemysłu 4.0.

Elastyczność w produkcji

Additive manufacturing czyli nowoczesne technologie produkcyjne wykorzystujące druk 3D czy też nowe materiały i mogące w łatwy sposób przezbrajać się (nawet automatycznie) maszyny, powodują, że produkcja staje się coraz bardziej elastyczna oraz tańsza bo wymaga mniej maszyn. Dzięki większej elastyczności maszyn efekt skali osiągany jest szybciej i można zlokalizować produkcję bliżej popytu.

Przykładowo, wykorzystanie technologii druku 3D do wytwarzania rdzeni i form odlewniczych zmniejsza straty materiału i czas przygotowania rdzeni, a także umożliwia przygotowania rdzeni o bardziej skomplikowanym kształcie.

Obniżka kosztów transakcyjnych

Technologie cyfrowe obniżają koszty transakcyjne operacji oraz koszty pozyskania informacji, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla efektywności łańcucha - na przykład minutowych danych o statusie produkcji/ instalacji lub najświeższych danych o popycie klienckim (z POS lub eCommerce). Mimo, że przepływ produktów pozostaje liniowy, informacje krążące w czasie rzeczywistym pomiędzy uczestnikami łańcucha dostaw zmieniają cały system w efektywną sieć potrafiącą przewidzieć krótkookresowe zmiany. Spadające koszty technologii cyfrowych powodują, że w ową sieć mogą być, gdzie zasadne, włączeni dodatkowi partnerzy dostarczający dodatkowej wartości.

Przykładem taktyki obniżki kosztów transakcyjnych, której popularność znacząco wzrosła na przestrzeni ostatniego roku jest zastosowanie robotyki procesowej (Robotics Process Automation, RPA) w zakupach operacyjnych do automatyzacji procesów np. przekształcania zapotrzebowań w zamówienia zakupu, dobierania kodów podatkowych do zamówień, czy identyfikacji i dopasowywania faktur do zamówień u jednego z globalnych producentów akcesoriów medycznych. Bardziej zaawansowane wykorzystanie możliwości cyfrowych to zastosowanie technologii kognitywnej w zakupach i zastosowanie chat-botów do podstawowej obsługi interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych przez zakupowe Centrum Usług Wspólnych w jednym z koncernów samochodowych.

Od łańcucha do sieci

Taki rozrośnięty łańcuch nie może już działać w tradycyjny, liniowy, sposób. Dla tych firm, które będą w stanie wykorzystać nową rzeczywistość i wszechobecny przepływ dużej ilości danych, łańcuch dostaw stanie się dynamiczną siecią, która wspierać będzie elastyczność (np. znacząco różne potoki dla różnych typów produktów) oraz będzie się charakteryzowała znacząco niższym czasem reakcji pomiędzy pozyskaniem danych a rzeczywistym działaniem. W tradycyjnym łańcuchy dostaw dane przepływają tak samo liniowo jak produkty, co powoduje ze błędy i nieefektywności jednych ogniw kaskadują się na kolejne, potęgując efekt (efekt byczego bicza).

W połączonej zintegrowanej informacyjnie cyfrowej sieci dostaw, każdy partner ma natychmiastowy dostęp do rzeczywistych danych (np. dzięki wykorzystaniu technologii blockchain), dzięki czemu może podejmować lepsze decyzje oraz zapewniać lepszą przejrzystość i współpracować w bardziej efektywny sposób.

Jako przykład zastosowania technologii w łańcuchu dostaw- Deloitte opracował Tracechain, oparte na technologii blockchain rozwiązanie pozwalające na nadanie poszczególnych towarom i aktorom w łańcuchu dostawa numerów identyfikacyjnych i na rejestrowanie i śledzenie ruchów towarów, na podstawie logów z poszczególnych etapów łańcucha dostaw. Branżą, która pierwsza składnia się ku wykorzystaniu tej technologii jest produkcja farmaceutyków, gdzie regulacje zmuszają producentów do śledzenia partii leków ale również partii substancji aktywnych używanych w medykamentach.

Transformacja do cyfrowej sieci dostaw wymaga od organizacji zaadoptowania wielu nowoczesnych technologii (IoT, Blockchain, druk 3D itp.) ale również nowego spojrzenia na procesy w tym np. planowanie. Plany i prognozy dokonywane okresowo, często stają się nieaktualne w momencie dotarcia do kolejnego ogniwa łańcucha - w nowej rzeczywistości konieczne są wsparte narzędziami procesy ciągłej aktualizacji prognoz (np. Demand Sensing dostępne w SAP IBP). Dzięki wsparciu procesów technologiami cyfrowymi minimalizujemy opóźnienie, błędy, ryzyko i straty w łańcuchu dostaw.

Demand sensing, czyli wyczuwanie, popytu jest aktualnie wdrażane w kilku globalnych projektach Deloitte. Jest to bardzo ciekawy i przydatny mechanizm, korygujący w krótkim terminie uzgodnione prognozy popytu o dzienne lub tygodniowe trendy zamówień klienckich w różnych kanałach (e-commerce, dane odsprzedażowe od hurtowników, dane z POS) i dający dzięki temu realne efekty w zarządzaniu zapasami i możliwość dostosowania harmonogramu / sekwencji poprodukcyjnej, co przekłada się na lepszą dostępność towaru przy niższych zapasach.

Jakie są podstawowe cechy charakterystyczne cyfrowych sieci dostaw, odróżniające je od tradycyjnego łańcucha dostaw?

Ponieważ cyfrowe sieci dostaw ciągle działają (Always on), sensory i inne narzędzia nieprzerwanie zbierają i przesyłają dane, aby zapewnić wiedzę o różnych aspektach działania systemy w sposób bezzwłoczny.
Połączona społeczność (Connected Community) - fakt połączenia siecią wymiany informacji wszystkich uczestników bezpośrednio (bez podmiotu zarządzającego i dzielącego informacje) powoduje, że wszyscy uczestnicy pracują na tych samych danych i umożliwia bardziej automatyczne podejmowanie decyzji operacyjnych.
Inteligentna optymalizacja (Intelligent Optimisation) oznacza współpracę maszyn i ludzi i podejmowanie decyzji w oparciu o odpowiednio przeanalizowane dane.
Widoczność całego procesu - (End-to-End transparency) umożliwia jednoczesny wgląd we wszystkie szczegóły operacji w sieci. Zamiast po kolei oglądać i analizować poszczególne wycinki danych, użytkownicy mogą dojrzeć pełen obraz i wzajemne zależności pomiędzy elementami sieci a dzięki temu odpowiednio synchronizować harmonogramy, bilansować popyt z podażą w całej sieci oraz uwzględniać perspektywę finansową.
Decyzje w oparciu o pełną informację (Holistic Decision Making) - widoczność całego procesu pozwala na ograniczenie niepewności w podejmowaniu decyzji oraz umożliwia podejmowanie decyzji dotyczących całej sieci. W szczególności planowanie strategiczne i operacyjne zyskuje nowe oblicze, dzięki możliwości dokonywania symulacji i wizualizacji konsekwencji poszczególnych decyzji dla całej sieci, w tym w szczególności efektów finansowych decyzji.

Transformacja do cyfrowej sieci dostaw

Transformacja w kierunku cyfrowym wymaga zmiany sposobu prowadzenia biznesu oraz sposobu myślenia o relacjach z partnerami, ale przede wymaga wykorzystania technologii cyfrowych. W cyfrowej gospodarce 4.0 świat fizyczny przenika się ze światem cyfrowym w zapętlonym procesie zwanym physical-to-digital-to-physical loop.

Pętla pomiędzy światem fizycznym a cyfrowym

Wykorzystanie technologii cyfrowej wymaga zasilenia jej danymi, dlatego pierwszym elementem jest rozpoczęcie rejestrowania zdarzeń fizycznych w świecie cyfrowym poprzez sensory, usługi lokalizacyjne, integrację z istniejącymi systemami, itp. Kolejny krok to wykorzystanie technologii i jej mocy obliczeniowych do analiz i wyciągania istotnych wniosków i podejmowania decyzji o biznesie. Etap ostatni to wykorzystanie algorytmów i automatyki do automatycznego przełożenia wniosków i decyzji na działania biznesowe. Cały proces działa w pętli - optymalizacja jest procesem samodoskonalącym – rejestrowanie efektów działań pozwala na lepsze przewidywanie zdarzeń w przyszłości i na rosnący udział automatyzacji.

Dobrze obrazuje to przykład Live Factory firmy Caterpillar, producenta maszyn budowlanych, który we współpracy z Deloitte wdrożył oparte na sensorach rozwiązanie tworzące pętlę pomiędzy światem cyfrowym a fizycznym. Innowacja ta miała umożliwić lepsze informowanie kierownictwa Caterpillar o szczegółach operacji i spowodować i wesprzeć usprawnienia operacyjne. Pierwszym etapem pętli było zaaplikowanie sensorów lokalizacyjnych połączonych z platformą IoT aby zapewnić rzeczywiste dane o lokalizacji i ruchu produkowanych maszyn. Krok drugi to wykorzystanie zaawansowanej analityki do:

zmapowania trendów w zakresie defektów jakościowych oraz identyfikacji przyczyn źródłowych
kalkulacji kosztów niskiej jakości.

Analizy ruchów maszyn do oceny zgodności z oczekiwanym rytmem produkcji (takt time), kalkulacji przestojów, niepotrzebnych ruchów produktu itp.

Ostatni krok, zamykający pętlę to stworzenie raportów o ruchu i zapasie maszyn i ich lokalizacji i na tej podstawie podejmowanie decyzji o relokacji zasobów ludzkich oraz poprawa jakości i redukcja ponownej obróbki dzięki identyfikacji przyczyn źródłowych niskiej jakości.

Koncepcja cyfrowych sieci dostaw wspiera cyfrową transformację w kluczowych obszarach tradycyjnego łańcucha wartości. Poniższa tabela przedstawia przykładowe taktyki transformacji cyfrowej wspierające optymalizację i zwiększanie efektywności.

Jak podejść do transformacji cyfrowej łańcucha dostaw

Wiele przedsiębiorstw zastanawia się, gdzie i od czego zacząć swoją transformację w kierunku cyfrowych sieci dostaw. Zaprezentowane poniżej podejście zostało przetestowane w wielu projektach strategicznych i transformacyjnych przez co jest uniwersalne i możliwe do zastosowania w wielu obszarach funkcjonalnych.

Nie ograniczaj się

Pierwszym krokiem transformacji cyfrowej jest zastanowienie się, co generuje potrzebę zmiany cyfrowej I czemu ona ma służyć. Gdy firma zrozumie jak i czemu chce się zmienić łatwiej jest dobrać do konkretnego obszaru łańcucha dostaw technologie czy taktyki, które w najlepszy sposób wesprą cele biznesowe.

Niezwykle istotne jest zapoznanie się z innowacjami, zbadanie i zaprezentowanie możliwości organizacji, tak by poznała możliwości zastosowania różnych technologii i ich potencjalny wpływ na biznes. Ważne jest, aby postarać się zrozumieć, co jest możliwe ale też do czego zdolna jest organizacji oraz jakie kroki powinna podjąć i jakie kompetencja zbudować by być wstanie nie tylko wdrożyć, ale również wykorzystać zmianę.

Zacznij od małych kroków

Podróż zawsze zaczyna się od pojedynczego kroku, który powinien być osiągalny i możliwy do zarządzenia. Warto najpierw „wyskalować się” w mniej istotnym aspekcie działalności. Przetestowanie rozwiązań w mniej istotnych, mniejszych wartościowo liniach biznesowych ogranicza ryzyko dużych strat i uwalnia potencjał zmian i innowacji, gdyż zarządzający mniej boją się pomyłek.
Warto zacząć od jednej lub dwóch zmian, wybierając na pierwszy ogień obszary, których zmiana może odblokować kolejne fale efektywności oraz kopiując sprawdzone rozwiązania w kolejne obszary gdzie ich wdrożenie przyniesie najwięcej korzyści.

Działaj szybko

Oczekiwanie perfekcji nowych procesów nie musi być najlepszą taktyką. Jeśli proces działa w 80%, można poprawić go w kolejnym wdrożeniu. Czekanie na 100% skuteczność może być stratą czasu i hamowaniem wzrostu oaz może oznaczać stratą przewagi konkurencyjnej.
Każdy dowód na pozytywne efekty jest istotny i należy się nim chwalić. Nawet małe sukcesy zwiększają zaufanie do transformacji i chęć do kolejnych, większych inwestycji.

Dzięki małym krokom i szybkiemu działaniu organizacje mogą udowodnić wartość i istotność transformacji w kierunku cyfrowych sieci dostaw. Dzielenie się informacjami o sukcesie również pomaga, bo przekonuje sceptyków i pokazuje klientom, że organizacja jest w czołówce technologicznej i koncentruje się na ich potrzebach

Transformacja cyfrowa w łańcuchu dostaw to nie tylko wdrożenie technologii. To także wdrożenie kultury elastyczności i strategii dostosowywania się potrzeb klienta. Cyfrowe sieci dostaw nie tylko wspierają realizację celów biznesowych, ale także kreują zmianę strategii biznesowej umożliwiając przeniesienie responsywności na zupełnie nowy poziom.